Nöbetçi Eczaneler
Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Türkan Uygur Şahin, çocukların aşırı ekran kullanımının bilişsel, dil ve sosyal-duygusal gelişimleri üzerinde ciddi olumsuz etkileri olduğunu belirtti. Özellikle video oyunları ve şiddet içerikli görsellerin çocuklarda depresyon, anksiyete ve anti-sosyal davranışlara neden olabileceğine dikkat çekti.
Ekran Kullanımı Yaşı 4 Aydan Başlıyor
Dr. Şahin, teknolojik cihazların yaygınlaşmasıyla çocukların ekrana maruz kalma yaşının giderek düştüğünü vurgulayarak şu bilgileri paylaştı:
- 1970’lerde çocuklar 4 yaşında ekran kullanmaya başlarken, günümüzde bu yaş 4 aya kadar geriledi.
- Mobil medya araçları çocukların günlük hayatının ayrılmaz bir parçası haline geldi.
- Ekran süresinin uzun vadede çocuk sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yarattığı bilimsel araştırmalarla kanıtlandı.
Ekran Süresinin Olumsuz Etkileri
Dr. Şahin, çocukların aşırı ekran kullanımının birçok alanda olumsuz sonuçlar doğurduğunu belirtti:
1. Bilişsel Gelişim
- Multitasking (aynı anda birden fazla dijital görev yapma), çocukların yürütücü işlevlerini olumsuz etkiliyor.
- Çalışma belleği, dikkat ve görevler arasında geçiş yapma yeteneğinde düşüş gözlemleniyor.
2. Dil Gelişimi ve Okuma Becerileri
- Ekran süresi, çocuk ve ebeveyn arasındaki etkileşimi azaltarak dil gelişimini olumsuz etkiliyor.
- 5 yaş altı çocuklarda arka planda televizyon açık olması, kelime dağarcığını ve bilişsel becerileri geriletiyor.
- Aşırı televizyon izleme, okuma becerilerini de olumsuz etkileyebiliyor.
3. Sosyal-Duygusal Gelişim
- Uzun süre ekran karşısında kalmak, duygusal tepkisellik, saldırganlık ve dışa dönük olumsuz davranışlarla ilişkilendiriliyor.
- Video oyunları ve bilgisayar kullanımı, depresyon ve anksiyete riskini artırıyor.
- Şiddet içerikli içeriklere sürekli maruz kalmak, anti-sosyal davranışları teşvik edebiliyor.
Ebeveynlere Tavsiyeler: Ekran Süresini Nasıl Kontrol Edebiliriz?
Dr. Şahin, Amerikan Pediatri Akademisi’nin önerilerine dayanarak ebeveynlerin ekran süresini nasıl sınırlandırabileceğini şu şekilde sıraladı:
- 18 aydan küçük bebekler ekran kullanmamalıdır.
- 2 yaşından itibaren ekran süresi, ebeveynin de katılımıyla kısa süreli ve etkileşimli olmalıdır.
- 3-5 yaş arası çocukların uzun süre ekrana maruz kalmaması sağlanmalıdır.
- Yemek sırasında telefon veya tablet kullanılmamalıdır.
- Şiddet içerikli ve hızlı tempolu içeriklerden çocuklar uzak tutulmalıdır.
Uzmanlar, ekran süresinin kontrollü ve bilinçli bir şekilde yönetilmesi gerektiğini, aksi takdirde çocukların zihinsel ve duygusal gelişiminde geri dönüşü zor etkiler yaratabileceğini vurguluyor.