Nöbetçi Eczaneler
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı adına yürütülen Türkiye Kadına Yönelik Şiddet Araştırması 2024, Marmara Üniversitesi ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) iş birliğiyle gerçekleştirildi. TÜBİTAK 1007 Kamu Kurumları Ar-Ge Programı kapsamında yürütülen araştırmada, 15-59 yaş aralığında 18 bin 275 kadın ile yüz yüze görüşmeler yapıldı.
Araştırmanın Amacı ve Kapsamı
18 Kasım 2024 – 31 Ocak 2025 tarihleri arasında Türkiye genelinde gerçekleştirilen çalışmayla, kadına yönelik şiddetin düzeyi, türleri, nedenleri, etkileri, risk faktörleri ve farkındalık düzeyi ortaya konuldu. Araştırmada yalnızca eş veya partner kaynaklı şiddet değil, aile üyeleri, sosyal çevre, yabancılar ve diğer kişiler tarafından uygulanan şiddet türleri de incelendi.
Fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik, ısrarlı takip ve dijital şiddet türleri hem yaşam boyu hem de son 12 ay için değerlendirildi. Bu yıl, dijital şiddet ve ısrarlı takip ilk kez kapsam dahilinde ele alındı.
Temel Bulgular
Kadınların %12,8’i Fiziksel, %28,2’si Psikolojik Şiddete Maruz Kaldı
Yaşamının herhangi bir döneminde kadınların %28,2’si psikolojik, %18,3’ü ekonomik, %12,8’i fiziksel şiddete uğradı. Fiziksel şiddete en çok maruz kalan yaş grubu %14,7 ile 35-44 yaş oldu.
Boşanmış Kadınlarda Şiddet Oranı Daha Yüksek
Boşanan kadınların %62,1’i psikolojik, %42,5’i ekonomik, %41,5’i fiziksel şiddete maruz kaldı. Evli kadınlarda bu oranlar sırasıyla %26,4, %19,9 ve %11,6 olarak kaydedildi.
Dijital Şiddet En Fazla Yabancılardan
Kadınlara dijital şiddeti uygulayanların %62,3’ü yabancı biri olurken, ısrarlı takipte de ilk sırada %39,6 ile yabancılar yer aldı.
Eğitim Arttıkça Ekonomik Şiddet Azalıyor
Bir okul bitirmeyen kadınların %31,8’i ekonomik şiddete uğrarken, yükseköğretim mezunu kadınlarda bu oran %8,9’a düştü.
Fiziksel Şiddet En Fazla Kuzeydoğu Anadolu’da
Bölgesel dağılıma göre fiziksel şiddet oranı en yüksek %25,9 ile Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi oldu. En düşük oran ise %8,8 ile Ortadoğu Anadolu’da görüldü.
Son 12 Ayda Şiddet Oranları
Son bir yılda kadınların;
- %11,6’sı psikolojik,
- %3,7’si dijital,
- %3,2’si ekonomik,
- %3,1’i ısrarlı takibe,
- %2,6’sı fiziksel,
- %0,9’u cinsel şiddete maruz kaldı.
Psikolojik şiddet, son 12 ayda en yaygın şiddet türü oldu.
Dijital Şiddet En Fazla Genç Kadınlarda
Dijital şiddet en çok %7,3 ile 15-24 yaş grubundaki kadınlarda görüldü. Bu oran yaş arttıkça azaldı.
Eğitim ve Ekonomik Şiddet İlişkisi
Son 12 ayda ekonomik şiddet en çok %5,3 ile okuryazar olmayan, en az %1,5 ile yükseköğretim mezunu kadınlarda görüldü.
Evli Kadınlar Daha Az Şiddet Görüyor
Fiziksel şiddete maruz kalma oranı boşanmış kadınlarda %5,2, hiç evlenmeyenlerde %3,1, evlilerde %2,1 olarak kaydedildi.
Şiddetin Nedenleri
Eşi veya birlikte olduğu kişi tarafından fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalan kadınlara göre:
- %21,7’si erkeğin öfke kontrol sorunu,
- %13,3’ü erkeğin yetiştirilme tarzı,
- %13,0’ü maddi sıkıntı nedeniyle şiddet uygulandığını belirtti.
Erkeğin öfke kontrol sorunu olduğunu belirtenlerin %28,3’ü 25-34 yaş, maddi sıkıntı nedenini belirtenlerin %15,1’i 45-59 yaş grubundaki kadınlardan oluştu.
Kadınlar Şiddeti En Çok Ailesine Anlattı
Eşi veya birlikte olduğu kişi tarafından şiddete maruz kalan kadınların %31,8’i yaşadıklarını kendi ailesinden bir kadınla, %10,2’si bir kadın arkadaşla, %4,4’ü ise eşinin ailesinden bir kadınla paylaştı. Kadınların %47,7’si ise maruz kaldığı şiddeti kimseyle paylaşmadı.
Sonuç ve Değerlendirme
Araştırma, Türkiye’de kadınların yaşam boyu farklı türlerde şiddete maruz kalabildiğini, ancak eğitim düzeyi, ekonomik bağımsızlık ve farkındalık arttıkça şiddet oranlarının azaldığını ortaya koydu. Dijital şiddet ve ısrarlı takip gibi yeni şiddet biçimlerinin özellikle genç kadınlar arasında yaygınlaştığı da dikkat çekti.